Signaal 'Niet voor mij' over potjes en regelingen die blijven liggen
Veel mensen die wél recht hebben op bepaalde toelagen, bijdragen van gemeenten of de landelijke overheid doen er géén beroep op. Er is sprake van ‘niet-gebruik’ als een burger die wél recht heeft op een regeling hier bewust of onbewust geen gebruik van maakt. Daarover heeft de LCR het 'Signaal 'Niet voor mij', over feiten, oorzaken en gevolgen van niet-gebruik van voorzieningen' uitgebracht. Dat is op 17 oktober 2024 aangeboden aan Araya Sumter, directeur-generaal van het ministerie van SZW.
De LCR ziet dat er een aantal redenen zijn voor niet-gebruik.
• Er zijn te harde en te absolute eisen en voorwaarden voor toegang tot een regeling.
• De potjes en regelingen gaan veel te veel uit van de organisatie die ze aanbiedt en niet van het handelen van mensen. Bij hen wordt te veel verantwoordelijkheid neergelegd, zoals bijvoorbeeld het invullen van ingewikkelde formulieren.
• Veel mensen kennen regelingen niet of weten niet waar die te vinden zijn.
• Er is veel wantrouwen bij mensen om iets aan te vragen. Ze zijn bang voor terugvordering of problemen met andere regelingen.
Combinatie van problemen
De mensen die zich bij de LCR melden, hebben vaak een combinatie van problemen, waar ze niet meer uitkomen. Uit de interviews blijkt dat er sprake is van zowel gezondheids- als lage inkomensproblematiek én een gebrek aan maatschappelijke participatie:
• De helft leeft van (een) arbeidsongeschiktheidsuitkering(en) (Wajong, IVA, WGA, toeslag UWV).
• Een derde moet het doen van een (algemene) bijstandsuitkering, 6% heeft geheel geen inkomen (nugger).
• Meer dan 60% is alleenstaand, meestal zonder kinderen.
• Het gros van de risicogroep is tussen de 45-65 jaar oud.
• De meeste mensen hebben langdurig een laag inkomen.
• Veel mensen hebben een historie met afwijzingen van aanvragen voor sociale voorzieningen.
Hoe zou het moeten?
De verschillende regelingen met ieder hun eigen voorwaarden werken dit niet-gebruik in de hand. Het uitgangspunt zou moeten zijn dat een uitkering voldoende is om van te leven. Is dat niet zo dan moet er één aanvulling zijn.
Uit ons signaal en uit eerdere onderzoeken blijkt dat door niet-gebruik van allerlei potjes en regelingen het sociaal minimum onder druk komt te staan. Dit treft juist een groep die al om verschillende redenen kwetsbaar is en een beperkt doenvermogen heeft.
Er zouden voldoende middelen moeten zijn áls volledig gebruik van alle beschikbare regelingen wordt gemaakt. Het stelsel is alleen te ondoorzichtig en werpt te hoge drempels op.
Ook interessant
Op de hoogte van alle berichten van de LCR
Wij plaatsen regelmatig berichten op onze website. Die delen we graag! Wil je op de hoogte blijven van wat er speelt binnen de LCR en de onderwerpen waarmee wij ons bezighouden? Schrijf je dan in voor onze nieuwsdienst.